[Column] LS 'Geknakt vertrouwen'

Ons vertrouwen in de politiek heeft een absoluut dieptepunt bereikt. Met het huidige 2D-kabinet, dubbel demissionair, heeft nog maar vier procent van de bevolking vertrouwen dat het met de twee overgebleven partijen nog goed komt. En met elke uitlating van hun partijprominenten wordt dat hele kleine beetje vertrouwen alleen maar minder. Is Nederland helemaal afgegleden naar de status van ‘bananenkoninkrijkje aan de Noordzee’?

Praktisch elke dag verlaten de stuurlui het zinkende schip Schoof. In een ondoorgrondelijke woordenbrij stamelen ze eigenlijk alleen een betekenisloos ‘sorry’, wijzen op hun onwrikbare principes, niet bewust dat ze die ooit hadden, en geven vervolgens anderen de schuld voor hun vlucht.
Een vlucht naar voren, want ze hopen natuurlijk wel na de verkiezingen via het Haagse draaideurcircus een goedbetaalde baan elders te bemachtigen. Met een functie als adviseur of bestuurder van een NGO, een niet-gouvernementele organisatie, of in het bedrijfsleven blijft je kostje immers gekocht. Je kunt alles wat er verder mis gaat tot aan je pensioen of ver daarna met gemak op anderen afschuiven.

Aan de andere kant is het voor de politieke nieuwkomers dringen geblazen om met het nodige ellenbogenwerk een zo hoog mogelijke plek op een kieslijst te krijgen. Natuurlijk nooit ‘voor eigen gewin’, maar vooral om `Nederland vooruit te helpen`. Dat is op de eerste plaats de eigen achterban en pas veel later de rest of die juist helemaal niet. Dat ze volgens de grondwet gekozen zijn als `volksvertegenwoordiger`, dus in het belang van iedereen, wordt na het afleggen van de ambtseed maar al te gauw vergeten!

Over een kleine twee maanden zijn er alweer nieuwe verkiezingen. Dus  proberen de partijen de gunst van het kiezersvolk te krijgen. De beloftes vliegen je om de oren en met die beloftes proberen ze jouw vertrouwen maar vooral jouw stem te winnen. Helemaal zonder `leugentjes om bestwil`, dus om ‘hun eigen belang’ gaat dat niet.
Als elke Nederlander al minimaal twee keer per dag liegt kun je dat bij politici met gemak met minimaal factor tien vermenigvuldigen.

Wat dat betreft volgen de verkiezingscampagnes nauwgezet het stramien van het Nijmeegse Leugenfestival dat jarenlang door de Knotsenburgse Academie voor Carnavalisten werd georganiseerd.
Een korte samenvatting van de spelregels:
‘Verzin een willekeurig verhaal en verkoop het in elf minuten aan het publiek alsof het de absolute waarheid is, al dan niet met technologische of effectieve cosmetische hulpmiddelen. De jury bepaalt de kracht van de leugen met een afgewogen schep zout. De ‘waarheid’ moet je immers met een korreltje zout nemen. Hoe overtuigender de leugen des te meer zout. Degene met het meeste zout is winnaar. Iedereen mag meedoen, maar omwille van een ‘eerlijke afweging’ worden politici bij voorbaat van deelname uitgesloten. Die zullen namelijk altijd winnen!’

En zoveel zout heeft heel Nederland niet, voeg ik er maar aan toe.

Bij de komende verkiezingsstrijd draait alles om ‘vertrouwen`. Hoe win je het verloren vertrouwen van Nederland terug? Ga je af op mooie praatjes? Of de onwrikbare tot dogma`s verheven principes? Of de betrouwbare smoel van een gedroomde ideale schoonzoon?

Het gaat daarbij niet alleen om de Haagse mallemolen. Die mallemolen in de Tweede Kamer zal altijd door blijven draaien. Het zal als in een orkaan moties blijven regenen. Wist u trouwens dat elke motie - aangenomen of niet - minimaal zo`n 7000 euro aan ambtenarij kost? Natuurlijk voor rekening van de belastingbetaler.

De gemiddelde burger heeft het vertrouwen in onze hele overheid helemaal verloren. Overheidsinstellingen stapelen met hun regelzucht en betutteling de ene fout op de andere, sturen burgers met een kluitje het riet in, werken helemaal niet samen en maken met hun rammelende digitale systemen iedereen knettergek. Bovendien houden ze er een van 9-tot-5 cultuur op na en zijn ze vaak onbereikbaar.

Als de overheid er niet meer voor de burgers is gaan ze steeds meer hun eigen gang en lappen ze alle regeltjes aan hun laars. Het gevolg is een toenemende en zichtbare wildwest cultuur.

Hoe komt dat geknakte vertrouwen weer terug? Niets is moeilijker terug te krijgen dan verloren vertrouwen. Zolang politici in het parlement en vooral via talkshows in de sensatiemedia en oneliners op X de boodschap blijven afgeven van ‘alles wat jij doet is verkeerd en zal verkeerd blijven, totdat ik het ben die het doet’, kun je het vergeten. De democratie raakt dan verder in het slop en uiteindelijk krijg je ‘sterke mannen’ als Trump, Poetin, Xi Jinping, Orbán en Wilders die met hun zondenbokretoriek alle problemen wel even snel zullen oplossen. Van een democratie is dan geen sprake meer. Vertrouwen opbouwen vraagt om langdurige investeringen en samenwerking. Ook met mensen die het niet met je eens zijn. In het alom geroemde Nederlandse Poldermodel kon dat. Wat is er nog van over?

Te veel beloven en krampachtig vasthouden aan dogmatische principes verzwakt het vertrouwen en versterkt de verkettering door populistische partijen. Daar zijn er al veel te veel van, zowel van rechts als van links.
In het huidige kiesstelsel kan elke roeptoeter, ruziemaker of wegloper een nieuwe partij beginnen én heeft een grote kans om in de Tweede Kamer te komen. Conflicten en sensatiepolitiek zullen alleen maar toenemen. Da`s smullen voor de media maar dodelijk voor de democratie. Aan een kiesdrempel valt volgens mij niet meer te ontkomen.

Voetbalgoeroe Louis van Gaal zei het al: ’Je kunt alleen met elkaar verder komen door vertrouwen en niet door conflict!’ En of dat’ie gelijk heeft!

Carolus

Meer columns lezen van Carolus? Lees hier de vorige column.

---

Dit bericht delen: