2-wekelijkse column van Frerik Meelker: 'Meelkers Malingen'.
De beschaving van een samenleving valt af te meten aan de wijze waarop ze omgaat met de meest kwetsbaren. Als je dit als uitgangspunt neemt, is de huidige staat van onze samenleving niet iets om trots op te zijn.
Kijk maar naar het aantal eenzame ouderen, kinderen die opgroeien in armoede of mensen die verkeren in grote mentale nood. Het worden er steeds meer en vanuit het werkveld worden de geluiden over de toenemende werkdruk alsmaar groter. Er moet steeds meer met steeds minder.
Dit resulteert te vaak in geweld, voortkomend uit een terechte onmacht en frustratie. Zeker als je niks meer te verliezen hebt!
Vorige week kwam het CBS met nieuwe cijfers over het aantal dak- en thuislozen. Het gaat in de regio Gelderland Zuid om 1357 mensen. Het betreft hier enkel de geregistreerde personen. Volgens de onderzoekers is het aantal mensen zonder een vaste verblijfplaats nog vele malen groter.
Het zijn mensen die moeilijk in beeld komen, vooral omdat ze door onmacht en frustratie de mogelijkheden aan zorg mijden; een alsmaar toenemende groep die buiten het systeem valt.
Om de meest uiteenlopende reden kunnen mensen in een crisis belanden en wanneer je dan door pech of de verkeerde keuzes op straat komt te staan, is het bijzonder moeilijk om in deze tijd weer aansluiting te vinden op een normaal leven.
Een gedeelte verblijft in de auto of slaapt ergens in een tentje, vakantiewoning of garage. Anderen - de zogenaamde thuislozen - slapen bij bekenden op de bank. Het gaat namelijk niet alleen om de verstokte stereotiepe buitenslapers. Een zorgwekkende ontwikkeling is de toename van vrouwen en jongeren die geen eigen plek meer hebben.
Mensen die in deze situatie verkeren leven in constante onzekerheid en schaamte die heel veel stress veroorzaakt. Hierdoor is het slecht gesteld met hun mentale toestand. Doordat de vereiste hulp buiten bereik is neemt de problematiek steeds grotere vormen aan.
Het zijn mensen die ooit werkten, droomden en vertrouwen hadden in de mensen om zich heen. Totdat ergens het noodlot toesloeg; zakelijke tegenslag, ziekte of een kind dat plotseling overlijdt, of alles achter elkaar. In een uitzichtloze situatie hopen de problemen zich steeds verder op. Zelf zijn ze niet meer instaat om deze neerwaartse spiraal te doorbreken. Het kan iedereen overkomen!
De tekorten in zorg en woningnood zijn het meest voelbaar als beide ontbreken. Ons land heeft de ambitie om in 2030 geen dak- en thuislozen meer te hebben; een onmogelijke ambitie, zeker met het beleid van de voorgaande kabinetten. Hoe langer mensen in deze noodsituatie verkeren, des te traumatischer en moeilijker het wordt hen te helpen.
Bij verharding hebben wij het vaak over de toenemende mate van agressie van deze in de statistieken slecht zichtbare groep, die echter dagelijks de hardheid en het gebrek aan medemenselijkheid ondervindt. Dit gaat een stap verder dan polarisatie, hier spreken wij eerder van segregatie; een proces waarbij groepen van de bevolking niet meer met elkaar in contact staan en als het ware een andere taal spreken, in een andere wereld leven.
Zij zijn als bureaucratische bannelingen die met hun onzichtbare brandmerk overal buiten vallen en verloren gaan in een mist van beleid, waardoor een oplossing onbereikbaar lijkt. Verstoten door een samenleving waarin ze nergens meer voor lijken te deugen.
Ze werden dakloos, hun situatie lijkt reddeloos en dat maakt hen radeloos. Vanavond liggen zij hoogstwaarschijnlijk ergens te wachten op een volgende dag, waarin ze wakker worden in een samenleving die hen nauwelijks nog een blik waardig gunt. Laat staan een huis!
Lees hier de vorige column van Meelker