[column] LS Lessen uit de geschiedenis

Vorige week woensdag herdachten wij dat onze stad 79 jaar geleden werd getroffen door een verwoestend bombardement. Goed dat we als naoorlogse generaties jaarlijks blijven stilstaan bij deze oorlogsverschrikking.

Bijna 800 mensen kwamen om en grote delen van de oude binnenstad werden in puin gelegd. De littekens bleven nog tientallen jaren zichtbaar in het stadsbeeld.
De onzichtbare littekens bij de nabestaanden verdwenen nooit. Ik hoor mijn moeder nog zeggen: `jongen je kunt beter je hele leven droog brood eten dan een oorlog meemaken`.

Er woedt alweer een jaar oorlog in Europa. Dagelijks worden we geconfronteerd met beelden van geweld, terreur en immens verdriet, terwijl we dachten dat zoiets nooit meer zou gebeuren.
Meningsverschillen tussen beschaafde landen zouden aan de onderhandelingstafel opgelost worden. Oorlog in Europa; ondenkbaar toch?

Sinds het einde van de Koude Oorlog met het uiteenvallen van de Sovjet Unie in 1991 werden veel West-Europese legers tot op het bot uitgekleed. Investeren in defensie werd als weggegooid geld beschouwd. In Nederland waarschuwde alleen de SGP en die partij werd daarop weggehoond. Er zou immers toch nooit meer oorlog komen.

Het was een hard ontwaken op donderdag 24 februari 2022. De zoete droom bleek toch bedrog, bedwelmd als we waren door het goedkope Russische gas.
Zo lang niet iedereen op deze aardbol een overtuigd pacifist is, is het hartstikke dom om je verdediging op de schroothoop te gooien.
Livius, een Romeins historicus, schreef al: 'Si vis pacem, para bellum. Als je vrede wilt, bereid je dan voor op oorlog.' Da's dus niet gebeurd en nou zitten we met de gebakken peren en zonder munitie.

De verantwoordelijke Europese staatslieden vergaten ook een andere wijsheid: 'Wie de geschiedenis niet kent is gedoemd ze te herhalen.'
Kijk naar Poetin die het dictatoriale handboek van Adolf Hitler en zijn trawanten, nu 90 jaar later, tot op de laatste letter in de praktijk brengt.

Van censuur, onderdrukken van tegenstanders en terreur in het binnenland tot en met de agressie tegen het boze buitenland dat gefixeerd is op de vernietiging van het eigen land. Een politiek gebaseerd op een opeenstapeling van leugens.

Goebbels, Hitlers minsister van 'Volksvoorlichting en Propaganda' schreef al: 'Vertel een leugen vaak genoeg, luid genoeg en lang genoeg en het volk zal je gaan geloven,'

Nee, de geschiedenis herhaalt zich nooit op dezelfde manier. Maar mensen hebben de neiging om in vergelijkbare situaties telkens dezelfde fouten te maken. Het spreekwoord: 'een ezel stoot zich niet twee keer aan dezelfde steen' geldt alleen voor ezels. Mensen doen dat wel. Hoe komt dat nou? Waarom willen ze klaarblijkelijk niet leren van de fouten uit het verleden?

Vooral van politici, mensen die verantwoordelijk zijn voor ons welzijn en onze veiligheid, zou je iets anders mogen verwachten. Maar als je kijkt naar de hoeveelheid blunders van de laatste jaren dan hebben ze bitter weinig van het verleden geleerd. Ze hebben er geen actieve herinnering aan, zijn de geschiedenislessen op school vergeten of hebben helemaal geen geschiedenis gehad!

En dat laatste geldt helaas voor zo'n beetje voor de helft van onze bevolking. Op veel basisscholen en in het vmbo zijn de vakken geschiedenis, aardrijkskunde en biologie tot één brei 'wereldoriëntatie', vaak in de vorm van 'leuke projectjes', op één hoop gekieperd.

In de onderbouw van mavo, havo en vwo is 'Geschiedenis en Staatsinrichting', zoals het vak officieel heet, drie jaar lang verplicht voor alle leerlingen. In pakweg 2 lesuren van zo'n 45 minuten komt de hele geschiedenis van de prehistorie tot het heden aan bod. Tijd voor verdieping en bezinning is er niet, tenzij de docent de wettelijke voorschriften aan de laars lapt en een ouderwets goed verhaal vertelt.

Als je na de derde klas kiest voor een 'maatschappijprofiel', dan is geschiedenis verplicht: naast feiten en jaartallen uit 2000 jaar geschiedenis, oorzaken en gevolgen kunnen noemen, bronnenonderzoek doen, feiten van meningen kunnen onderscheiden, inlevingsvermogen hebben en ook nog een scriptie schrijven.
Kies je exact, en dat blijkt steeds makkelijker te worden, ben je als puber van de last van het verleden verlost.

Als volwassene ben je dan wel een makkelijke prooi voor lieden die de geschiedenis misbruiken voor eigen gewin. En dat geldt voor alle lagen van de bevolking. Mij valt steeds meer op dat ook veel hoogopgeleide mensen verrekte weinig historische kennis hebben.
Het onderdeel 'staatsinrichting' is het stiefkindje dat er meestal uit tijdgebrek bij inschiet. Jammer, want staatsinrichting is toch de gebruiksaanwijzing voor onze democratie en die is al ingewikkeld genoeg. Als je als burger mee wilt doen moet je wel weten wat de spelregels zijn.

Weet u het verschil tussen Staten Generaal, Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de Raad van State? Of tussen parlement en regering? Denkt u nog steeds dat Hubert Bruls de baas is van Nijmegen? Wat is het verschil tussen de Eerste en de Tweede Kamer? Hoe komt het dat u niet kunt stemmen op de lijsttrekkers voor de Eerste kamer? Weet u wat machtenscheiding betekent en hoe die in ons land is geregeld?

Natuurlijk weet u dat allemaal, want dat hebt u geleerd bij staatsinrichting. Ja toch?

Carolus

Meer lezen van Carolus? Lees hier zijn voorgaande column.

---

Dit bericht delen: