Beluister hier de podcast: "De Donjon: de toren die er niet mocht komen"
Trage politiek en een gebrek aan besluitvaardigheid hebben de herbouw van de Donjon tegengehouden. Dat kon gebeuren, ondanks dat een groot deel van de Nijmegenaren voor de herbouw van de historische toren was. Via een referendum in 2006 had de stad zich in meerderheid daarvoor uitgesproken. Ondanks dat referendum en verschillende moties werd de Donjon niet herbouwd en bleef de hoognodige aanpak van het Valkhofpark tot op de dag van vandaag achterwege.
Dat en meer blijkt uit het nieuwste boek van schrijver Vincent Cantrijn, dat de naam De Donjon – (n)ooit meer herbouwd Nijmegen kreeg. Cantrijn praat in aflevering 84 van Ien, de podcast met Raymond Janssen over het boek dat zaterdag 17 december werd gepresenteerd. Cantrijn heeft het proces rondom de Donjon nauwgezet in kaart gebracht en heeft voor zijn boek met zeventien betrokken van weleer gesproken. “Zelfs de grootste tegenstanders van toen waren kritisch en vroegen zich af of het wel helemaal netjes was verlopen”, aldus Cantrijn.
Fel tegenstander Donjon
Precies vier jaar geleden is besloten het project Donjon definitief te stoppen. Bij het aantreden van Noël Vergunst als wethouder cultuur werd meteen een streep door het plan gehaald, zo beschrijft Cantrijn in zijn boek. Vergunst was als een fractievoorzitter van GroenLinks een fel tegenstander van het project, evenals zijn voorgangers Pepijn Boekhorst en Wouter van Eck. Ook de uitslag van het referendum kon daar geen verandering in brengen. Cantrijn: “Elk debat over de Donjon begon met de woorden ‘we respecteren de uitslag van het referendum, maar…’, waarna de tegenstanders ingingen op de redenen waarom de toren er niet zou moeten komen”, weet Cantrijn.
Drie voorwaarden van Hans van Hooft jr.
Hans van Hooft jr., nu fractievoorzitter van de SP in Nijmegen, heeft een cruciale rol gespeeld in het hele proces. Hij kwam met drie voorwaarden, waaraan de herbouw van de Donjon zou moeten voldoen. Zo wilde Van Hooft dat de Donjon zoveel mogelijk in overeenkomst met het origineel zou worden herbouwd, dat de toren openbaar toegankelijk moest worden voor het brede publiek en dat gemeente geen cent zou steken in de herbouw van de Donjon. “Maar iedere randvoorwaarde werd door tegenstanders aangegrepen als argument om het juist niet te doen”, legt Cantrijn uit.
Archeologenclub
De inhoud van de debat ontspoorde volledig, vertelt Cantrijn, die tijdens de lockdowns tientallen uren debatten heeft teruggekeken. Alleen het debat over de eerste randvoorwaarde heeft al zo’n vier jaar geduurd. “Heel de raad bleek ineens vakkundig op het gebied van tufsteen en authenticiteit, het leek af en toe wel een archeologenclub”, aldus Cantrijn.
De stichting die de herbouw van de Donjon op zich had genomen, kreeg ook als opdracht mee het Valkhofpark grondig te renoveren. “Het was oud-fractievoorzitter van GroenLinks in Nijmegen Wouter van Eck die al in 1999 een motie indiende die het college opriep om vaart te maken met het opknappen van de park”, zegt Cantrijn. “Het is nu 2022 en er is nog steeds niks gebeurd. Sterker nog: de gemeente zit met de handen in het haar, want voor de opknapbeurt is 7 à 8 miljoen nodig en de gemeente heeft geen idee waar ze dat geld vandaan moeten halen.”
Het boek De Donjon – (n)ooit meer herbouwd Nijmegen door Vincent Cantrijn is verkrijgbaar bij boekhandel Dekker Van de Vegt en kost 17,95 euro.
Foto: Artist impression van de Donjon in Nijmegen. Illustratie: Haskoning.