Rechtswinkel Nijmegen-Oost: Verbod op ‘dark stores’ – makkelijker gezegd dan gedaan

U heeft het wellicht weleens meegemaakt, u bent aan het koken en dan blijkt dat u een product vergeten bent. Sinds de komst van bedrijven zoals Gorilla´s en Flink hoeft dat geen probleem meer te zijn. Deze bedrijven beloven binnen 15 minuten na aankoop de boodschappen bij u af te leveren. Dit soort fietskoeriers worden ook wel ‘flitsbezorgers´ genoemd. Om binnen beperkte tijd veel mensen te kunnen bereiken, hebben deze bedrijven meerdere vestigingen nodig waar de boodschappen worden opgeslagen. Deze vestigingen kun je als klant niet bezoeken en worden mede vanwege de afgeplakte ramen ook wel ‘dark stores’ genoemd. Vanwege het verstoorde straatbeeld en de overlast die de fietskoeriers veroorzaken, willen steeds meer gemeenten de dark stores verbieden. In dit artikel wordt uitgelegd of een gemeente dark stores ook mag verbieden.  

Bestemminsplannen

Om dark stores tegen te gaan, hebben meerdere gemeenten aangegeven dat ze van plan zijn de dark stores in het bestemmingsplan te verbieden. In het bestemmingsplan leggen gemeenten vast hoe elk stuk grond mag worden gebruikt. Dit betekent bijvoorbeeld dat u alleen kunt wonen op een perceel met de bestemming ‘wonen’ en dat een winkel zich alleen mag vestigen op een perceel met de bestemming ‘detailhandel’.
Door de dark stores expliciet te verbieden wordt vestiging tegengegaan. Wanneer flitsbezorgers geen beschikking meer hebben over veel locaties in de stad, kan hun bestaan in gevaar komen.

Europese regels

Het verbieden van een dark store in een bestemmingsplan is gemakkelijker gezegd dan gedaan. De gemeente kan niet zomaar het bestemmingsplan aanpassen en daarmee bedrijven zoals Flink en Gorilla’s tegengaan. De Europese Unie gaat uit van een vrije markt waarin iedereen de mogelijkheid moet krijgen zich te kunnen vestigen in een ander land. Zoals bijvoorbeeld het Duitse Flink dat zich in Nederland wil vestigen. Dit uitgangspunt geeft aan alle lidstaten van de EU, en dus ook aan Nederland, de verplichting om het vestigen van bedrijven niet tegen te werken. Het beperken van distributiecentra vormt een beperking op de vrijheid van vestiging. Dat zou dus betekenen dat gemeenten in strijd handelen met het Europese recht. Op de algemene regel zijn echter uitzonderingen te maken. Er mogen maatregelen genomen worden om in bepaalde gevallen vestiging te beperken.Het is daarbij wel zaak dat de maatregelen niet discriminerend werken, dat de maatregelen een dwingende reden van algemeen belang dienen, dat de maatregelen effectief werken ter bevordering van het algemeen belang en dat de maatregelen niet verder gaan dan nodig is om het doel te bereiken.    

De Europese regels toegepast

Door de dark store in het bestemmingsplan te verbieden, is het in gebruik nemen van centraal gelegen panden haast onmogelijk en kunnen flitsbezorgers hun werk moeilijk doen. Het wordt lastig om nog binnen een kwartier op elke plaats te zijn. Dit betekent dat het basisprincipe van bedrijven die flitsbezorging aanbieden nauwelijks goed meer uitvoerbaar is. Het is, in het licht van de Europese regelgeving, ook maar de vraag in hoeverre gemeenten dark stores in hun bestemmingsplan mogen verbieden. Als gemeenten hiertoe overgaan, is het vervolgens zaak dat het verbieden van de dark stores goed onderbouwd wordt waarbij er rekening wordt gehouden met de eerder genoemde voorwaarden. De vraag of het mag en hoe het dan ingekleed zou moeten worden, is op dit moment nog een vraag zonder een duidelijk antwoord. Gemeenten zoals Amsterdam en Rotterdam hebben aangekondigd het verbod op te nemen in het bestemmingsplan. De flitsbezorgingsbedrijven hebben aangegeven zich te beroepen op de Europese regelgeving. Het wordt in de toekomst de taak van de rechter om het verbod te toetsen aan de Europese regelgeving.

Conclusie

Op grond van Europese regelgeving moeten overheden de vrijheid van vestiging in principe respecteren. Een algemeen verbod op dark stores in grote gedeelten van de stad maakt het uitvoeren van flitsbezorgingen haast onmogelijk, waarmee de dienst eigenlijk niet meer uitgevoerd kan worden. De plannen die gemeenten nu maken om dark stores in hun bestemmingsplan te verbieden moeten, als het verbod is toegestaan, daarom aan strenge vereisten voldoen. Het is uiteindelijk aan de rechter om te toetsen of het verbod van dark stores door de beugel kan. In ieder geval is duidelijk dat gemeenten nog werk moeten verzetten voordat flitsbezorgingsbedrijven uit ons straatbeeld kunnen verdwijnen. 

Rechtswinkel Nijmegen-Oost is gevestigd aan de Prins Hendrikstraat 7. De medewerkers ontvangen u graag voor gratis juridisch advies op maat.

Omdat elke situatie anders is, spelen persoonlijke omstandigheden een belangrijke rol. De medewerkers van de Rechtswinkel kijken graag met u mee naar uw situatie en mogelijkheden. Hebt u vragen over dit onderwerp of loopt u tegen een ander probleem aan? Wij voorzien u gratis van advies. U kunt een afspraak maken door een mail te sturen naar algemeen@rechtswinkelnijmegen.nl.

Hebt u zelf een onderwerp dat u graag terugziet in één van onze artikelen? Schroom dan niet om dit te laten weten.

Meer lezen over juridische adviezen van rechtswinkel Nijmegen-Oost? Klik hier voor het vorige artikel. Rechtswinkel Nijmegen-Oost is ook te volgen via Facebook of LinkedIn.

---

Dit bericht delen: